Στην Αίγινα, όπου θα γίνει και η πρώτη του παρουσίαση, από τις εκδόσεις Ποταμός και το βιβλιοπωλείο Λυχνάρι, θα έχουμε την ευκαιρία για μια πληρέστερη γνωριμία με το νέο πόνημα του καταξιωμένου συγγραφέα, αρθρογράφου, πανεπιστημιακού δάσκαλου κι ενεργότατου πολίτη, στο ξενοδοχείο Μιράντα, την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου, με εισηγητές τους Γ. Κακουλίδη, Δ. Νικολόπουλο και Τ. Ζαραβέλα.
Ως πρόγευση, ωστόσο, έχουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα του “Αμφιθέατρου”, αλλά και το συνοπτικό σημείωμα του οπισθόφυλλου.
«Φεύγω… γι΄άλλη γη, γι’ άλλα μέρη», είχε μηνύσει με το απoχαιρετιστήριο σημείωμά της προς τον Γεράσιμο Κλαουδάτο η Ευανθία. Έτσι αόριστα, φροντίζοντας μάλιστα να προσθέσει και το ακόμα πιο απροσδιόριστο «αναζητώ… αλλιώτικο αέρα.» Η ίδια όμως ήξερε πολύ καλά ποιός θα’ ταν ο επόμενος προορισμός της. Η Κένυα της ανατολικής Αφρικής. Μέσω ενός παλιού συναδέλφου, που τα’ χε κι εκείνος βροντήξει από το Φλιπ, είχε έρθει σε στενή επαφή με τη διεθνή οργάνωση Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα, που ετοίμαζε μιαν ερευνητική αποστολή στην Αφρικανική αυτή χώρα με ειδικότερο στόχο την υποστήριξη της νεοσυσταθείσας τοπικής πλατφόρμας αλληλεγγύης Ushahidi- από τη λέξη «μαρτυρία» στη διάλεκτο Σουαχίλι, την επικρατέστερη γλώσσα της περιοχής. Ιδιαίτερα, είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον της Ευανθίας το γεγονός πως το πείραμα αυτό της κοινωνικής αλληλεγγύης το είχε ξεκινήσει, με τις τακτικές αναρτήσεις της στο Διαδίκτυο μια νεαρή ιθαγενής μπλόγκερ, συσπειρώνοντας γρήγορα γύρω της μια σειρά από ενθουσιώδεις ερασιτέχνες δημοσιογράφους. Η κεντρική ιδέα της δικτυακής πλατφόρμας, που στην εφαρμογή της είχαν βάλει το χέρι τους και δυό νέοι επίσης και ταλαντούχοι προγραμματιστές από το Ναϊρόμπι, ήταν πολύ απλή: Λόγω των βίαιων συγκρούσεων των τελευταίων ετών σε κάθε δημοκρατικού δήθεν τύπου εκλογική αναμέτρηση, ανοιχτή πληγή για την τοπική κοινωνία παρέμενε ο μεγάλος αριθμός των «αγνοουμένων» πολιτών. Επρόκειτο άραγε για προσχεδιασμένες ή εν ψυχρώ εκτελέσεις πολιτικών αντιπάλων, φυλακίσεις στα κάτεργα των φυλάρχων που με νοθευμένες κάλπες καταλάμβαναν το αξίωμα του Προέδρου της Δημοκρατίας ή για εξορίες σε επιλεγμένα απόμακρα μέρη της χώρας; Με τις μεθοδικές και κατάλληλα κατανεμημένες πλέον αναρτήσεις στο διαδίκτυο, καλούνταν οι συντοπίτες να συνεισφέρουν ανωνύμως πληροφορίες που θα βοηθούσαν στον εντοπισμό των άτυχων συμπατριωτών τους. Να σημειωθεί πως μιλούμε για μια χώρα με νέο σε ηλικία πληθυσμό, άρα και με ικανή διείσδυση των ηλεκτρονικών μέσων ενημέρωσης.
Δεν είχε ξεχάσει η Ευανθία τη θεωρητική εκείνη πρόβλεψη του Κλαουδάτου πως οι δικτυακές εφαρμογές θα ενίσχυαν σημαντικά στο μέλλον τις πρακτικές αλληλοβοήθειας. «Νέες μορφές εικονικής έστω διασύνδεσης ανιχνεύονται, και είμαι βέβαιος πως πολύ σύντομα θα πάρουν τη θέση της παρωχημένης συλλογικής οντότητας. Συνδέομαι δεν θα σημαίνει πλέον κατ΄ανάγκη ανήκω σ’ ένα μονολιθικό σύνολο», ήταν τα λόγια του σ’ ένα από τα μαθήματά του που είχαν κι αυτά χαραχτεί στη μνήμη της.Αλλά είπαμε, λόγια και θεωρίες ήταν αυτά, ενώ τώρα ήταν έτοιμη να τα δοκιμάσει και να τα ζήσει όλα ετούτα στην πράξη…
Στην Κένυα, η Ευανθία έζησε τις πιο αντιφατικές εμπειρίες. Από τη μια μεριά η πιο ελεεινή διάχυτη διαφθορά. Για μιαν οποιαδήποτε υπηρεσία ο πολίτης έπρεπε να χρυσοπληρώσει τρεις και τέσσερις φορές τον αρμόδιο δημόσιο λειτουργό στενά συνδεδεμένο με τον ίδιο τον φύλαρχο που εκάστοτε επικρατούσε ή με τους παρατρεχάμενούς του. Κι από την άλλη, μια νέα γενιά όλο περιέργεια και διάθεση για μάθηση, επαγγελματική συγκρότηση και προσαρμογή στις νέες απαιτήσεις της γνώσης και της σύγχρονης τεχνολογίας. Κι ακόμα, βρισκόταν τώρα η Ευανθία σε μια χώρα όπου το εβδομήντα πέντε τοις εκατό του ετήσιου προϊόντος προερχόταν από την αγροτική παραγωγή, περιορισμένη ωστόσο στα λιγοστά γόνιμα εδάφη, που απειλούνταν μάλιστα από την περιοδική ανυδρία και τις βίαιες εναλλαγές των καιρικών συνθηκών. Μια παραγωγή που κατά το ήμισυ εξακολουθούσε να έχει τον χαρακτήρα της λειψής οπωσδήποτε κάλυψης των επιτόπιων αναγκών, ενώ το υπόλοιπο είχε εξαγωγικό προσανατολισμό, με ευπαθή αγαθά – καφές και τσάι, κυρίως- που εξαρτώνταν από τις αιφνιδιαστικές αυξομειώσεις των τιμών στις διεθνείς αγορές.
Μαθημένα όμως τα βουνά απ’ τα χιόνια και η ζωή συνέχιζε έτσι να τραβάει την ανηφόρα και σ’ αυτήν τη γωνιά του πλανήτη όπου συναντούσες πλάι πλάι τους πιο μοιρολατρικούς κολασμένους της γης αλλά και τους πιο προκομένους κι ελπιδοφόρους νέους. Τι κατάφωρη ωστόσο αδικία και τι απάνθρωπο, εν τέλει, σκηνικό η αλυσιδωτή αυτή δοκιμασία με τους αγνοουμένους, θύματα των διαδοχικών πολιτικών και φυλετικών αναταραχών. Κι εδώ είναι που χάρηκε η Ευανθία και πανηγύρισε με όλη της την καρδιά, μαζί με τα υπόλοιπα μέλη της αποστολής των Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα, το πρωτοπόρο κι εμπνευσμένο έργο της ομάδας των νεαρών Κενυατών που με την πλατφόρμα Ushahidi είχαν στήσει ένα γνήσιο κι ολοένα εμπλουτιζόμενο αλληλέγγυο δίκτυο. Αξιολογούσαν με περισσή επιμέλεια και την παραμικρή λεπτομέρεια από τις μαρτυρίες που εισάγονταν στην πλατφόρμα τους, διασταύρωναν τις πληροφορίες με άλλα σκόρπια στοιχεία που είχαν ήδη συλλέξει και προχωρούσαν βήμα βήμα προς την επίτευξη του στόχου τους: να βρεθεί ζωντανός έστω κι ένας ακόμα από τους κακότυχους συνανθρώπους τους. Μαζικά, θεαματικά αποτελέσματα δε μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι υπήρχαν. Άφαντα παρέμεναν τα περισσότερα θύματα της καθεστωτικής μανίας, ενώ και μακάβρια ήταν και τα πιο πολλά από τα ευρήματα των εθελοντών του δικτύου Ushahidi. Nεκροί που ξεβράζονταν στις όχθες των μεγάλων λιμνών της Κένυας, κατασπαραγμένα από άγρια θηρία σώματα στα αχανή πάρκα της επικράτειας, που τα διέσχιζαν με άκρα ασφάλεια λογής λογής θιασώτες των σαφάρι, και που η αλήθεια πάντως είναι πως κατά διαστήματα τροφοδοτούσαν με χρήσιμες πληροφορίες το τοπικό δίκτυο αλληλοβοήθειας, ξέψυχα αποστεωμένα κορμιά που είχαν υποκύψει στην πείνα και στη δίψα. Ας είναι πάντως κι έτσι. Οι σοροί, ό, τι απέμενε τέλος πάντων από τις βασανισμένες αυτές υπάρξεις, αποδίδονταν στους συγγενείς και φίλους για την τελετουργική ταφή. Οφειλόμενη απόδοση τιμής και αξιοπρέπειας σε κάθε ανθρώπινο ον, ομόδοξο ή ετερόδοξο, ομόφυλο ή αλλόφυλο. Σ’ αυτήν τουλάχιστον προσέβλεπαν οι ανοιχτόμυαλοι χειριστές και χρήστες της ευρηματικής αλληλέγγυας πλατφόρμας. Ενώ και η συντροφιά των Ρεπόρτερ χωρίς σύνορα είχε το απαραίτητο υλικό για να στιγματίσει δεόντως σ’ όλην την οικουμένη τη συνεχιζόμενη θεσμική σχεδόν αυτή θηριωδία.
Ναι, αλλά και τι πανηγύρι ήταν όμως αυτό, τι μοιρασμένη χαρά και ζεστασιά, όταν η διαδικτυακή πλατφόρμα κατάφερνε να τους οδηγήσει σ’έναν ξέπνοο αλλ’ εν ζωή ακόμα αγνοούμενο. Παρατημένο στο κελί μιας εγκαταλελειμμένης πρόχειρης φυλακής ή σε κάποιο ερημωμένο, ξεχασμένο κι απ’ τον θεό ακόμα χωριό. Η όλη επιχείρηση Ushahidi είχε σαφώς κάτι από τις τολμηρές σωστικές παρεμβάσεις για τον απεγκλωβισμό παγιδευμένων ατόμων σε οικήματα παραδομένα στις φλόγες μιας ξαφνικής πυρκαγιάς, ή για την ανάσυρση θυμάτων από τα ερείπια ενός καταστροφικού σεισμού ή ακόμα για τη διάσωση ναυαγών στο έλεος ενός ανταριασμένου πελάγους. Πολλοί ήταν εκείνοι που έχαναν τις ζωές τους σ’ αυτά τα τραγικά περιστατικά, πριν προλάβουν να επέμβουν οι έμπειροι διασώστες. Αλλ’ αρκούσε η αναπάντεχη ξέψυχη φωνή ευχαριστιών ενός εφήβου ή ενηλίκου κι ακόμα περισσότερο το γοερό κλάμα ενός σώου κι αβλαβούς, έντρομου ωστόσο μικρού παιδιού ή βρέφους ώστε να δικαιωθεί πλήρως η παράτολμη αποστολή.
Έτσι ακριβώς και με τον εντοπισμό των μεμονωμένων, έστω, αγνοουμένων. Ενθουσιώδη, θριαμβευτικά επιφωνήματα, φιλιά κι αγκαλιάσματα όλης της παρέας, συγχαρίκια από τους Κενυάτες προς τον άνθρωπό τους, τον οποίο και οι ξένοι της ομάδας των κοσμογυρισμένων ρεπόρτερ τον ένιωθαν πια κι αυτοί εντελώς δικό τους. Σ’ ένα από τα άδολα ξεσπάσματα αυτής της χαράς ήταν που η Ευανθία βρέθηκε στην αγκαλιά ενός γοητευτικού Βραζιλιάνου μουλάτου. Κι από την πρώτη στιγμή που τον αντίκρυσε στα ίσια κι από κοντά στα μάτια , κατάλαβε πως αυτός ο θαρραλέος, πολυταξιδεμένος άντρας, με το χάρισμα από τα γεννοφάσκια του τού μιγά, ήταν αυτός που της έπρεπε για να συνεχίσει μαζί του τη γεμάτη νέο νόημα και πάθος ζωή της. Η αποστολή τους στην Κένυα πλησίαζε προς το τέλος της…
…και δυό λόγια για το “Αμφιθέατρο” από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Με φόντο –και συχνά στο προσκήνιο- την ταραγμένη, όπως πάντα, ιστορία της πατρίδας μας, στο κατώφλι εδώ του 21ου αιώνα, εκτυλίσσεται στις σελίδες αυτού του βιβλίου μια τραγική φαρσοκωμωδία. Ο Αγγλοσάξονες θα την κατέτασσαν στην κατηγορία του Campus Novel, καθώς συμμετέχουν και δρουν, με τις πολιτικές διασυνδέσεις τους, λιγότερο ή περισσότερο προβεβλημένα μέλη της λεγομένης «πανεπιστημιακής κοινότητας». Κοινότητα συνηθίζεται πράγματι να λέγεται ο κλειστός αυτός κύκλος, κι έτσι ονομάζεται και σ’ αυτήν τη μυθιστορία, παρά το γεγονός ότι οι ανελέητες φαγωμάρες των διαπρεπών μελών του κάνουν τα «συντροφικά μαχαιρώματα» της πολιτικής σκηνής να μοιάζουν αθώα παιδικά παιχνιδάκια μπροστά τους. Ιδέες, προφανώς, κυκλοφορούν ελεύθερα εδώ, ελέω και του σχετικού ασύλου. Ενώ εκτίθενται επίσης και λογής λογής ελευθεριάζουσες πρακτικές. Από τις ζωές των ακαδημαϊκών ταγών μας δεν γινόταν ασφαλώς να λείψουν και τα περιστασιακά ή καθ΄έξιν μπερμπάντικα, ιδιόρρυθμα έστω, ερωτικά σκιρτήματα τους.
Τελικώς, ο κομπασμός του Φάλσταφ στον Ερρίκο Δ! του Σαίξπηρ, ταιριάζει γάντι στις πεποιθήσεις και στα καμώματα των ηρώων του Αμφιθεάτρου. «Δεν είμαι μόνον εγώ ο ίδιος ξύπνιος, παρά είμαι η αιτία που την εξυπνάδα τη βρίσκεις και σ’ άλλους ανθρώπους.» Να, όμως, που η αποφασιστική πρωτοβουλία της κεντρικής ηρωίδας στη δραματική κατάληξη του έργου, δικής της αποκλειστικά εμπνεύσεως, διαψεύδει με πάταγο τα καυχησιάρικα αυτά λόγια. Οι πρωταγωνιστές και οι δευτεραγωνιστές του δράματος- με την εξαίρεση ενός και μόνον, που έχει όμως ήδη λάβει τη θέση του στο πολιτικό μας Πάνθεον- είναι γεννήματα φαντασίας. Οποιοεσδήποτε ομοιότητες, πόσω μάλλον ταυτίσεις, με πραγματικά πρόσωπα εντοπισθούν από τον φιλοπερίεργο αναγνώστη, θα είναι με δική του πρωτοβουλία και ευθύνη.
για την έκδοση: potamos.com.gr
Aegina Light
