Προστάτης των εγκύων γυναικών και λεχώνων, των μικρών κοριτσιών και πλέον…των οπωρολαχανικών.
Ξέρω ότι σας σοκάρει, όμως αυτή είναι, απ΄ότι φαίνεται, η πρόσφατη εξέλιξη των λατρευτικών και άλλων λειτουργιών της Αρτέμιδος, της αρχαίας θεάς του κυνηγιού, στην Βραυρώνα.
Όπως πράγματι όλοι γνωρίζουμε, η Άρτεμις, είναι μία πολύ άγρια θεά, που μας ήλθε από την Ασία, όπου μάλιστα, λέγεται, σχετίζονταν με ανθρωποθυσίες.
Όμως στο πέρασμά της στην Ευρώπη, η πρωτόγονη αυτή θεά, που εμφανίζεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Σμύρνης φέρουσα καμμιά δωδεκαριά μαστούς, σαν λύκαινα περίπου, αρχίζει να μαλακώνει…Τόσο πολύ, που τελικά με την περίπτωση της Ιφιγένειας, έχουμε πέρασμα από την ανθρωποθυσία στην θυσία των ζώων!
Θυμάστε βέβαια, ότι η Ιφιγένεια επρόκειτο να θυσιαστεί , ως κόρη του Μυκηναίου βασιλιά Αγαμέμνονα, για να αφήσουν οι θεοί τους ανέμους να πνεύσουν για να ξεκινήσουν τα πλοία των Ελλήνων-Δαναών, επιτέλους προς την Τροία. Η Ιφιγένεια διεσώθη ως γνωστόν, από την Αρτέμιδα, που την αντάλλαξε στον βωμό της θυσίας, με ένα ελάφι!…κι έτσι τα πλοία ξεκίνησαν. Σημειώνουμε ότι η εκστρατεία του Αγαμέμνονα κατά της Τροίας, είναι η τέταρτη από τις επτά και πραγματοποιείται γύρω στα 1.200 π.Χ.
Έχουμε λοιπόν εδώ μία νέα για τότε λειτουργία της θεάς, που εξελίσσεται σε προστάτιδα των νέων γυναικών, τις οποίες διασώζει από τις θυσίες. Να σημειώσουμε παράλληλα και την γενικότερη εξέλιξη της θρησκείας των αρχαίων Ελλήνων ως προς την θυσία, αρκετά χρόνια πριν τον Αβραάμ!
Η παραπάνω διαπίστωση για την διάσωση της Ιφιγένειας συμπληρώνεται από το γεγονός ότι στην Βραυρώνα, δίπλα στον ναό της Αρτέμιδος, υπάρχει σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, ο τάφος της Ιφιγένειας, η οποία υπήρξε ιέρεια της θεάς. Μάλιστα, η Άρτεμις η Βραυρωνία έχει πλέον εξελιχθεί εκεί σε προστάτιδα των εγκύων γυναικών και των μικρών κοριτσιών. Για τον λόγο αυτό, το Μουσείο της Βραυρώνας διαθέτει μια μεγάλη και εκπληκτική συλλογή υπέροχων κεφαλών μικρών κοριτσιών, που θαυμάζουν οι επισκέπτες, όταν τύχει το Μουσείο να είναι ανοικτό..
Να λοιπόν, που στην Βραυρώνα, η σκληρή θεά του κυνηγιού, δουλειά ανδρική κατά αποκλειστικότητα, από την προϊστορία μέχρι σήμερα, έφτασε να έχει λειτουργίες που αργότερα θα περάσουν στην Παναγιά την Γρηγορούσα και προστάτιδα των μικρών παιδιών.
Συμφώνα με τις πήγες και τις επιγραφές, όλες οι μεγάλες Αθηναϊκές οικογένειες της κλασσικής περιόδου φαίνεται ότι περνούσαν τα κοριτσάκια τους από τον ναό της Βραυρώνιας Αρτέμιδος για προστασία. ”Πήγαινε να κάνεις την άρκτο στην Βραυρώνα…”, λέει κάπου ο Αριστοφάνης.
Όλα αυτά τα σπουδαία για την εξέλιξη των θρησκευτικών λειτουργιών και των πρακτικών του Δωδεκαθέου έγιναν γνωστά και από τις εργασίες των Ελλήνων αρχαιολόγων Παπαδημητρίου και Μπούρα, οι οποίοι ανέσκαψαν τον ιερό της Βραυρώνας στη δεκαετία του 50-60 .
Από τότε, ΄”κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι” και μάλιστα στο ποταμάκι Εράσινο που πέρναει δίπλα από τον ναό της Αρτέμιδος, όπου έχει βρεθεί και μια από τις παλαιότερες μικρές γέφυρες.
Η αρχαιολογική νομοθεσία βοήθησε ώστε η γύρω περιοχή του ναού να προστατευθεί έως σήμερα από την δόμηση. Έτσι ευτυχώς, η μικρή πεδιάδα-λεκάνη απορροής του ποταμιού της Βραυρώνας, παρέμεινε άθικτη και χωρίς θερμοκήπια.
Οι επτά-οκτώ οικογένειες των αγροτών της περιοχής συνεχίζουν συνεπώς, αναγκαστικά, να παράγουν οπωρολαχανικά και ιδίως τομάτες και σύκα έξοχα, μέχρι τις μέρες μας!
Είμαστε πλέον σίγουροι, πως αυτή είναι η πιο πρόσφατη εξέλιξη των λειτουργιών της αρχαίας θεάς του κυνηγιού, που μέσα από νομοθεσίες και κανονισμούς, προστατεύει μέχρι σήμερα, ως σύγχρονη Δήμητρα, την τοπική αγροτική παραγωγή, αρίστης ποιότητας, δείχνοντας τον δρόμο για το αύριο!
Πηγαίνετε λοιπόν να γευτείτε σύκα, τομάτες (μαύρες, καρδιές, μπατάλες) … θα γλύφετε τα δάκτυλα σας… ίσως αλλάξετε μανάβη και θρησκεία…..!
Αλέξης Κράους
