ΞΕΝΑΓΗΣΕΙΣ

Σπηλιά Ανάκωλη – Κατάβαση στα έγκατα του Παρλιάγκου

Written by aeginalight

με τον Γιώργο Καρύδη

Κάθε σπηλιά αποτελεί μια αποκάλυψη του μεγαλείου της φύσης, αρκεί να αφήσουμε πίσω μας το φως του ήλιου και να γλιστρήσουμε στα σκοτάδια της.

Μέσα στο πευκοδάσος του Μεσαγρού Αίγινας, στις πλαγιές του βουνού Παρλιάγκος, βρίσκεται η σπηλιά με την ονομασία “Ανάκωλη“. Μια σπηλιά που γέννησε θρύλους και παραδόσεις.

Με οδηγό τον Γιώργο Καρύδη την βρήκαμε και την επισκεφτήκαμε, μαζί με τον καλεσμένο μας σπηλαιολόγο Θωμά Λαμπρακόπουλο.

Όπως αναφέρει η αείμνηστη λαογράφος Γωγώ Κουλικούρδη, η Αίγινα έχει διάφορες σπηλιές, οι περισσότερες μικρές χωρίς ιδιαίτερη σημασία, που σε δύσκολες ώρες χρησίμευαν ως καταφύγια. Η παράδοση έλεγε ότι η Ανάκωλη, έβγαινε στο Μοναστήρι της Παναγίας, όμως οι έρευνες απέδειξαν πως αυτό ήταν μόνο μύθος.
Από τα στοιχεία που είχε συλλέξει η Γ. Κουλικούρδη και τα οποία διαπιστώσαμε στην κατάβασή μας: Η σπηλιά έχει έναν κατηφορικό διάδρομο 50 μέτρα, στο τέλος του το ύψος της φτάνει τα 8μ. Καταλήγει σε ένα μικρό θάλαμο 4-5μ. με ένα είδος πατάρι, που οδηγεί σε δεύτερο θάλαμο με διάμετρο 7-8μ. και ύψος 2.50μ.

Ο Θωμάς φρόντισε το δέσιμο του σχοινιού, μας έδωσε οδηγίες, κράνη και φακούς, ξεκίνησε πρώτος την κατάβαση από τη στενή είσοδο και εμείς ακολουθήσαμε.

Περιγράφει ο Γιώργος Καρύδης:

Τη σπηλιά της Ανάκωλης την είχα επισκεφθεί για πρώτη φορά με τον αδελφικό φίλο Γιάννη Ζορμπά στις αρχές του 1990, από μια αναφορά του αείμνηστου Διονύση Γαλάρη από την Αγία Μαρίνα. Η σπηλιά φαινόταν ξεχασμένη και απάτητη για πολλά χρόνια. Το 2018 την ξαναεπισκέφτηκα με τον καλό φίλο Παναγιώτη Μαρίνη και έναν σπηλαιολόγο. Αυτό που παρατήρησα, ήταν ότι κάποτε η είσοδος της σπηλιάς θα πρέπει να ήταν πολύ μεγαλύτερη. Αν κρίνουμε το εξωτερικό και το εσωτερικό επίπεδο του εδάφους που είναι σχεδόν ίδιο. Πιστεύω ότι στο εξωτερικό τής τότε μεγάλης  εισόδου, πιθανόν να δημιούργησαν τις αναβαθμίδες (πεζούλες με χώμα) που βλέπουμε σήμερα, μειώνοντας κατά πολύ το άνοιγμα της εισόδου, διατηρώντας μόνο ένα μικρό πέρασμα με αποτέλεσμα να την καθιστά αθέατη για κάποιον που δεν ήξερε το σημείο που βρισκόταν.  Στο εσωτερικό της εισόδου μπορεί να δει κάποιος καλύτερα αυτή τη θεωρία. Οι εσωτερικές  πλαϊνές πλευρές της εισόδου φαίνονται να κατεβαίνουν αρκετά μέτρα παρ΄όλη την επιχωμάτωση της, με αποτέλεσμα η κάθοδος της σπηλιάς να είναι πλέον πολύ κατηφορική.


Στο εσωτερικό, στο σημείο που σταματά το εξωτερικό φως και αρχίζει το απόλυτο σκοτάδι, είχα παρατηρήσει το 2018 τρεις με τέσσερις μικρές κόγχες σκαλισμένες στο βράχο. Κατάλαβα ότι δεν ήταν τυχαίες, μου έδιναν την εντύπωση ότι πρόκειται για βάσεις λυχναριών. Γι αυτό σήμερα πήρα μαζί μου ένα παλιό προγονικό λυχνάρι, ώστε να δούμε αν αυτή η άποψή μου ήταν σωστή. Το λυχνάρι τελικά ταίριαζε απόλυτα στις κόγχες.


Στο νότιο μέρος της σπηλιάς ο βράχος δημιουργεί ένα είδος παταριού. Ο σπηλαιολόγος Θωμάς Λαμπρακόπουλος διαπίστωσε ότι υπάρχει χαμηλός τοίχος από ξερολιθιά που έκλεινε την μπροστινή πλευρά του παταριού. Κατά την άποψή μου αυτό θα το χρησιμοποιούσαν αρχικά σαν κρυψώνα, πριν την επιχωμάτωση της εισόδου.


Στο εσωτερικό υπάρχουν αρκετά λαξεύματα στην οροφή και στον τοίχους που προφανώς για τις ανάγκες της εποχής την είχαν προεκτείνει.


Από παραδόσεις παλαιών κατοίκων της περιοχής λεγόταν ότι η σπηλιά χρησιμοποιούταν ως καταφύγιο των κατοίκων της Παλιαχώρας από τους πειρατές. Αυτή η άποψη για τη χρήση της πιστεύω ότι είναι σωστή, εφόσον σε σχετικά κοντινή απόσταση είχα βρει και μια υπόγεια δεξαμενή νερού. Προφανώς η δεξαμενή να ήταν συναρτημένη με τη σπηλιά και να είχε δημιουργηθεί εκεί για τις ανάγκες των κατοίκων, για μεγάλη διαμονή τους σε αυτήν, διαφορετικά η παρουσία της δεν δικαιολογείται σε αυτή την περιοχή. Η δεξαμενή φαίνεται πολύ παλιά. Έχει σχετικά μικρό στρογγυλό στόμιο που εσωτερικά μεγαλώνει και τετραγωνίζει. Την οροφή στηρίζουν δυο ανακουφιστικά τόξα. Γέμιζε βρόχινο νερό από αυλάκια στην ανατολική και στη βόρεια πλευρά, που κατέληγε σε ένα μακρόστενο μεγάλο θάλαμο, όπου οι τοίχοι και η οροφή του είναι καλυμμένοι με κουρασάνι καλά επιμελημένο.

Ευχαριστούμε πολύ τον  Θωμά Λαμπρακόπουλο, μέλος της Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρίας, που ταξίδεψε ως την Αίγινα μαζί με τον εξοπλισμό του, ώστε να γίνει εφικτή και ασφαλής η κατάβασή μας στην Ανάκωλη.

Γιώργος Καρύδης
Επιμέλεια κειμένου – Φωτογραφίες: Νέλλη Πετροπούλου

 

About the author

aeginalight

Leave a Comment

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.