Ελεύθερες, απέραντες, δημιουργικές. Ιέρειες κι οι δυο της Τέχνης, σε όποια μορφή τους δόθηκε η ευκαιρία να την υπηρετήσουν. Το έργο τους, όπως και η ζωή τους, μια δήλωση για την αχανή, μυστηριώδη, τρυφερή και δυνατή σαν ατσάλι φύση της Γυναίκας μέσα στο χρόνο.
ELVIRA
Το άνοιγμα των προφεστιβαλικών εκδηλώσεων του φετινού Fistiki Fest, έγινε με την έκθεση Elvira, στο ξενοδοχείο Brown. Αφορά στην αναδρομική παρουσίαση της δουλειάς της Barbara Vaessen, ζωγραφικά, κολάζ και γλυπτική στο γυαλί, και κατά κοινή ομολογία η βραδιά των εγκαινίων, την Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου, είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας μυσταγωγίας. Οι εθελοντές που την επιμελήθηκαν, εικαστικοί κι οι ίδιοι, σεβάστηκαν απόλυτα το ειδικό βάρος του έργου που ανέλαβαν να παρουσιάσουν, το ιστορικό ξενοδοχείο που δέχτηκε να φιλοξενήσει το γεγονός στάθηκε ο καλύτερος οικοδεσπότης, με το πανέμορφο αίθριο, τους αριστοκρατικούς εσωτερικούς χώρους και το μπαλκόνι πάνω στη θάλασσα, κι ο κόσμος που συνέρρευσε – ανάμεσά του δεκάδες από καρδιάς φίλοι της – συμμετείχε όπως άξιζε στη φυσιογνωμία της δημιουργού. Ειδικά όταν περιέγραψε ο άντρας της, ο Γιώργος Παπαδόπουλος, ή Φλαμένκο, με το δικό του μέσο, την κιθάρα του, τι ακριβώς ένιωθε και νιώθει για αυτήν, (βοηθός του στη δεύτερη κιθάρα ο Αλέκος Καλαμάρας), ένιωθες να φεύγει μια έλλειψη από μέσα σου.
Ήταν μια αποκαλυπτική βραδιά. Η Barbara, γνωστή χρόνια ως μια γελαστή, χαμηλών τόνων, ξεχωριστή φιγούρα του νησιού, παρέμενε μέχρι σήμερα για πολλούς παντελώς άγνωστη ως μια παγκόσμια αναγνωρισμένη εικαστικός. Ένα χρόνο και κάτι μετά τον πρόωρο θάνατό της, η Αίγινα είχε την ευκαιρία να ανακαλύψει ακόμα έναν ιδιαίτερο άνθρωπο που διάλεξε να ζήσει και να ταφεί στο νησί μας.
Ένα μικρό βιογραφικό:
Η Barbara Elvira Maria Vaessen γεννήθηκε στο Heillo της Ολλανδίας το 1948. Γόνος αστικής οικογένειας, με πατέρα ψυχίατρο, είχε την ευκαιρία να μυηθεί από μικρό παιδί στον κόσμο της τέχνης. 6 χρονών ζωγράφιζε, με τη βοήθεια ενός θείου της ζωγράφου, αλλά κι ενός επαγγελματία δάσκαλου.
Στα 19 της βρέθηκε στην Αμερική, όπου, με αφορμή τη συναναστροφή της με μια ομάδα νέων καλλιτεχνών, άρχισε να πειραματίζεται στη γλυπτική με το γυαλί. Η σχέση της με αυτό τον τρόπο έκφρασης την ακολούθησε σε όλη της τη ζωή, μέχρι που ξεπέρασε τη σχέση της με τη ζωγραφική – ζωγράφιζε πια, απλά γιατί δε μπορούσε να μένει άπραγη, όποτε της απαγόρευαν οι συνθήκες της ζωής της, είτε λόγω κόστους, είτε λόγω συνεχούς μετακίνησης, την πολυτέλεια του φυσητού γυαλιού ως πρωτογενές υλικό.
Μαθήτεψε στη Σουηδία και την Ιταλία, επέστρεψε στην Αμερική, αργότερα βρέθηκε στο Μεξικό, κι η ζωή της ήταν πάντα συνδεδεμένη με τη δουλειά της, καθώς σε όλα της τα ταξίδια προσπαθούσε να παίρνει πληροφορίες που τις μετέφερε στο γυαλί και τα κολάζ. Παράδειγμα, όταν βρέθηκε στους Ινδιάνους της Βόρειας Αμερικής, τα 7 ιδανικά σκαλοπάτια τους έγιναν επαναλαμβανόμενο μοτίβο στα θέματά της. Το ίδιο ισχύει και για τα κολάζ της, που καθρεφτίζουν το βλέμμα της στη ζύμωση των σύγχρονων κοινωνιών μέσα από τις αφίσες που έβλεπε παντού γύρω της, από την Ιαπωνία μέχρι στην Ελλάδα.
Έργα της βρίσκονται σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους, κυρίως στην Ευρώπη, σε σχολεία, νοσοκομεία, ιδρύματα πολιτιστικά, αλλά και ιδιωτικές κατοικίες. Κατά καιρούς συνεργάστηκε με τους αρχιτέκτονες εξαρχής στα σχέδιά τους καθώς ο ρόλος της δουλειάς της δεν ήταν η διακόσμηση αλλά η διαμόρφωση του χώρου.
Από το 2004 μέχρι το 2011 (21 Μαΐου) που πέθανε, για να ταφεί στο νεκροταφείο των Αλώνων με την πρώτη πολιτική κηδεία στο νησί, έζησε και δούλεψε, αφανώς, στην Αίγινα.
(η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 23 Σεπτεμβρίου, κι έργα της Barbara μπορείτε να δείτε επίσης στο κατάστημα κεραμικών της Αλεξάνδρας Σολομού, πίσω από την Παναγίτσα.)
ΕΙΡΗΝΗ
Η Ειρήνη Βουρλούμη κάνει τα εγκαίνια της δικής της ατομικής έκθεσης, στα πλαίσια του Φ.Φ. αύριο, στις 14 Σεπτεμβρίου, ανήμερα της έναρξης της Διαδρομής των Καλλιτεχνών. Γεννήθηκε το 41 κι έρχεται από 1 χρόνου βρέφος στο νησί, όταν ακόμα φιλοξενούνταν με τους γονείς της στο κτήμα Φλώρου. Στη συνέχεια νοικιάσανε σπίτι, αργότερα αγόρασαν δικό τους, πάντως ποτέ δεν έλειψε η Αίγινα από τα καλοκαίρια της. Πατέρας της ο Ανδρέας Βουρλούμης, σημαντικός νεοέλληνας ζωγράφος, και θείος της ο εξίσου σημαντικός γλύπτης Γιάννης Παππάς. Η μοίρα της από γονίδιο και μόνο ήταν προδιαγεγραμμένη:
«Μεγάλωσα μέσα στην τέχνη, από παιδί αποφάσισα να γίνω ζωγράφος. Πάντα ζωγράφιζα, όχι σώνει και καλά επαγγελματικά, απλά αυτό ένιωθα πως ήταν η δουλειά μου.»
Αλλά καθώς η ζωή έχει γυρίσματα, νέα κοπέλα ακόμα, γνωρίζει, ερωτεύεται και παντρεύεται το γνωστό σκηνοθέτη Γιώργο Εμιρζά. Και μέσα από τις κοινές τους παρέες συναντιέται με την ηθοποιό Χριστίνα Τσιάγκου. Η οποία πείθει την Ειρήνη να βγει στη σκηνή και την οθόνη. Ακολουθεί μια πορεία κάτω από τα φώτα των προβολέων, θέατρο, κινηματογράφος, τηλεόραση, μια καριέρα που αρχίζει να απογειώνεται, προτάσεις, από το Λευτέρη Βογιατζή για το νεοσύστατο θίασό του, από την Γεωργούλη να παίξουν μαζί με τη Ζαβιτσάνου σε παράσταση με μουσική Θεοδωράκη. Όμως, λίγο ένα προσωπικό στραπατσάρισμα, λίγο, ίσως, η εσωτερική επίγνωση πως δεν της πάει στο χαρακτήρα το ηθοποιηλίκι – «είσαι πολύ δεσμευμένος με άλλους ανθρώπους, ψυχολογικά δε μου πήγαινε» – τα βροντάει όλα κάτω και φεύγει για Αμερική. Θα μείνει στο Μανχάταν 10 χρόνια, από το 80 ως το 90. Εκεί ασχολείται περιστασιακά, μα και επαγγελματικά, για κάποιο χαρτζιλίκι, με την τρίτη καλλιτεχνία που έχει ανακαλύψει ότι τη γοητεύει: το κόσμημα. Που το βλέπει ως μικρογλυπτική, μοναδικά αντικείμενα, χυμένα με κερί σε καλούπι, μα πάντα, πάντα, παραμένει αποκούμπι της η ζωγραφική, όχι για να τη δείχνει αλλά από προσωπική της ανάγκη. Το 94 έρχεται να εγκατασταθεί μόνιμα στην Αίγινα, συνεχίζοντας να ζωγραφίζει. Τα θέματά της, νατουραλιστικά όσο και ευφάνταστα, απηχούν συχνά το βαθύ θρησκευτικό της αίσθημα, «Ναι, πιστεύω πως η θρησκεία μας είναι ένα πολύτιμο κομμάτι του εαυτού μας, κι ως Έλληνες έχουμε ένα πάμπλουτο δώρο στα χέρια μας. Το Ευαγγέλιο στα ελληνικά γράφτηκε, και σκέψου πόσες καθημερινές εκφράσεις μας έχουν ρίζα στα κείμενά του, εκφράσεις που χρησιμοποιούμε όλη την ώρα, χωρίς να το ξέρουμε, χωρίς να συνειδητοποιούμε το ήθος και τη λογική, τη συνέχεια που κρύβουμε μέσα μας διαχρονικά. Πάντως, πάνω απ’ όλα, η πίστη είναι μια καθαρά προσωπική υπόθεση.»
Κατά περιόδους εξαφανίζεται, από τους πάντες και τα πάντα, κλείνεται σπίτι με τα πινέλα και τους καμβάδες, τον κήπο και τα ζώα της. Τους λιγοστούς, καλούς φίλους. Αλλά τώρα έρχεται στο Πύργο του Μαρκέλλου να μας βρει, και να μας δείξει τη δουλειά της.
«Θέλω να ευχαριστήσω τους οργανωτές του Φεστιβάλ που μου έδωσαν την ευκαιρία να παρουσιάσω αυτά τα έργα, αποτέλεσμα πολλών χρόνων δουλειάς. Τα περισσότερα έχουν θέματα αιγινήτικα, κι ήθελα να τα δει ο κόσμος.»
Όσο για την κρίση, δεν την παραλύει, αντίθετα:
«Η Ελλάδα έχει περάσει πολλές κρίσεις. Ας κάνει ο καθένας μας ό, τι καλύτερο μπορεί, κι ένα κεράκι ν’ ανάψεις στο σκοτάδι, το διαλύει, σκορπίζεις το σκοτάδι μ’ ένα κερί.»
30 περίπου έργα, τέμπερες, λάδια, ακριλικά, ένας ακόμα κόσμος γεμάτος χρώματα, φόρμες, αίσθημα κι έμπνευση. Παρασκευή 14 Σεπτέμβρη στον Πύργο του Μαρκέλλου.
