Τον Δημήτρη Ποταμιάνο τον γνώρισα εδώ στην Αίγινα πριν μερικά χρόνια, όταν υπήρξε βασικός συντελεστής της Ημερίδας με τίτλο “Βάστα καημένη φιστικιά”, τον οποίο πρότεινε ο ίδιος, και που διοργάνωσαν οι Ενεργοί Πολίτες της Αίγινας το 2008, ανοίγοντας το δρόμο για το Φιστίκι Φεστ. Τότε ο Δ. Ποταμιάνος πλούτισε το πρόγραμμα της Ημερίδας φέρνοντας έναν Ιταλό σεφ, ειδικευμένο στα αγνά και ντόπια υλικά, για να δουλέψει το φιστίκι με το ψάρι και με το κρέας, διευρύνοντας την χρήση του υπέροχου αιγινήτικου φιστικιού στην κουζίνα. Η συλλογική δουλειά που έγινε με αυτή την ευκαιρία ήτανε ένα πρώτο δείγμα των ικανοτήτων και της διάθεσης προσφοράς του Δημήτρη.
Στην συνέχεια, μετά από το πρώτο Φιστίκι Φεστ, το 2009, του ζήτησα να γράψει ένα κείμενο για την παρουσίαση του υπέροχου εκείνου ημερολογίου του ΦΦ 2010 με τις εικαστικές φιστικιές που είχαν δημιουργηθεί από 14 καλλιτέχνες του νησιού. Επρόκειτο για μια πρωτοβουλία του ζωγράφου Γ. Σανταντόνιο, που ελευθέρωσε μια δέσμη συλλογικής καλλιτεχνικής δημιουργίας, φέρνοντας μπροστά στα μάτια μας την μοναδική εκείνη εικαστική φυτεία φιστικιών, αξεπέραστο σύμβολο του παντρέματος του αγροτικού μόχθου με την καλλιτεχνική έμπνευση. Το κείμενο του Ποταμιάνου εξέφραζε αυτές τις ομορφιές σαν το καλύτερο δείγμα αλληλεγγύης και ανταπόδοσης στην αιγινήτικη γη. Τέλος, ο Ποταμιάνος συνέταξε εκείνο το θαυμάσιο χαιρετισμό προς τον ίδιο Σανταντόνιο στην ειδική εκδήλωση που είχε διοργανωθεί προς τιμή του το 2011, στα πλαίσια του ΦΦ σαν αναγνώριση της προσφοράς του καλλιτέχνη που με τις τοιχογραφίες του προκάλεσε μια επαναλαμβανόμενη εικαστική παρέμβαση στο αιγινήτικο τοπίο πάνω στις γκρίζες μάζες των δεξαμενών νερού. Στο κείμενο εκείνο που συμπεριλαμβάνεται στο βιβλίο “Αλληλέγγυες Μέρες”, ο Ποταμιάνος χαιρέτιζε την προσφορά του καλλιτέχνη τονίζοντας την γενναιόδωρη διάθεσή του εντάσσοντας την σε ένα γενικότερο νέο κύμα προσφοράς και αλληλεγγύης το οποίο ο ίδιος έβλεπε να αναπτύσσεται μέσα από τις αντιφάσεις και τις σκληρές συγκρούσεις του σύγχρονου κόσμου.
Το μεγαλύτερο και πληρέστερο όμως κείμενο του συγγραφέα μας που γνώρισα τότε με τίτλο “Περί κοινωνικότητας και αλληλεγγύης, χωρίς ηθικολογίες”, είχα την ευκαιρία να το εντάξω στην Ημερίδα για την Ευρωπαϊκή Κοινωνική Οικονομία που διοργάνωσε η ΟΑΤΥΕ (Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας της Ελλάδος) το Μάρτιο του 2010 στο κτίριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Εκεί, μαθαίνοντας τα μυστικά της συνοχής των ευρωπαϊκών κοινωνιών χάρης στην κοινωνική οικονομία, γίναμε επίσης κοινωνοί των σχετικών αναζητήσεων του Δ.Π που σήμερα περιέχονται στο βιβλίο “Αλληλέγγυες μέρες”. Ο τελευταίος, σαν καλός επιστήμονας, ξεκίνησε να μας μιλάει για τις αλτρουιστικές συμπεριφορές που συναντάμε στο ζωικό βασίλειο (βλ. στείρες εργάτριες μέλισσες) οι οποίες προβλημάτιζαν τον Κ. Δαρβίνο, εισηγητή τις εξελικτικής πρότασης. Πράγματι, η θεωρία της Εξέλιξης βασίζεται στη λογική του απόλυτου ανταγωνισμού για την κυριαρχία του ισχυρότερου. Αλληλεγγύη και αλτρουισμός “απειλούσαν με οριστική διάψευση το θεωρητικό οικοδόμημα της επιλογής των χαρακτηριστικών εκείνων που μας βοηθούν να επιζήσουμε και να πολλαπλασιαστούμε”, σύμφωνα με τα λόγια του συγγραφέα μας.
Αναφερόμενος κατόπιν στο δοκίμιο “Αλληλοβοήθεια, ένας παράγοντας της εξέλιξης” του αναρχικού πρίγκιπα Κροποτκιν, όπου τονίζεται “η καταλυτική παρουσία της αλληλεγγύης και συνεργατικής ροπής σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής από τα φυτά και τα ζώα μέχρι και τον απολίτιστο και τον ιστορικό άνθρωπο, χωριά, πόλεις, κράτη, κοινότητες, αδελφότητες, φιλικές εταιρίες, κλαδικές και συνδικαλιστικές ενώσεις και συνεταιρισμούς”, ο Δ.Π. συνέχισε την αναζήτηση του παρουσιάζοντας τις εργασίες επιστημόνων τις εξελικτικής βιολογίας του 20 αιώνα. Τέλος, σχολίασε το πολύκροτο βιβλίο του Ρ. Ντόκινς το “Εγωιστικό γονίδιο”, σημειώνοντας ότι αρκετά χρόνια μετά ο συγγραφέας αυτός προσέθεσε ένα παράρτημα στο έργο του με το σημαδιακό τίτλο “Nice guys finish first” το οποίο όμως ποτέ δεν μεταφράστηκε στα Ελληνικά.
Ο επίμονος αυτός κηπουρός του επικουρείου κήπου, ασχολείται με περίσσια φροντίδα με το μικρό πραγματικό κήπο που διαθέτει το χαμηλό πέτρινο σπίτι του στην Αίγινα, την οποία λατρεύει σαν καλός παρασκευάς που πρόσφατα έγινε μόνιμος κάτοικος. “Τα οπωροφόρα, τα καλλωπιστικά και τα μυριστικά που καλλιεργώ εδώ και μερικά χρόνια σ’αυτή τη κιβωτό της αττικής βλάστησης – μη φανταστείτε καμιά επιβλητική έκταση, μισό στρέμμα είναι όλη και όλη, άλλα χωράει τόσους θησαυρούς – ανταποκρίνονται πρόθυμα βεβαία κατ’άρχας στο κάλεσμα της εποχής, άλλα εξίσου πρόθυμα και ευγενικά ανταποκρίνονται και στις δικές μου επικουρικές φροντίδες)”, τονίζει ο Δ.Π. στο άρθρο του “Στον Κήπο”. Στο κείμενο αυτό, παραλληλίζει τις φροντίδες του κήπου του με εκείνες της διανοητικής και ψυχικής του αναζητήσεις και ισορροπίας, όχι για να κλειστεί μέσα σε αυτό το κήπο, αλλά όπως ο Επίκουρος, για να επιμείνει στην ΄επιμέλεια εαυτού’ μεσά από τις επικουρίες αξίες και την ελπίδα στραμμένη προς το μέλλον και τον κόσμο. Πράγματι, το σκεπτικό της κοινωνικής οικονομίας με το οποίο κλήθηκα να σχολιάσω τα κείμενα του Δ.Π. όπως εκείνο του Επίκουρου, δεν σκοπεύει να ανατρέψει όλα τα στραβά αυτού του κόσμου. Επιμένει όμως να δημιουργεί και να κερδίζει έδαφος, χώμα καρπερό, για να καλλιεργηθούν οι ανθρώπινες αξίες της αλληλεγγύης και τις συνεργασίας μέσα από συνεταιρισμούς, αλληλοβοηθητικά ταμεία και κάθε είδους δίκτυα που αναπτύσσονται σήμερα ακόμα και στον Διαδίκτυο.
Μπορεί ο αυτοματισμός και η πληροφορική να καταστρέφουν εκατομμύρια θέσεις εργασίας, μπορεί ο Economist να μας προειδοποιεί για “ένα μέλλον χωρίς εργασία” (Jobless Future). Τα επτά δισεκατομμύρια ανθρώπων που σε λίγο θα κατοικούν αυτό το πλανήτη θα πρέπει να βρουν μέσα από ένα νέο πολιτισμό, πέρα από τους πολέμους, μαζί με την “Κοντορεβυθούλα” του Γάλλου επιστημολόγου Μ. Σερ, που μετέφρασε και αναφέρει στην σημερινή έκδοση ο Δ.Π., νέες κοινότητες, έξω από την αιμοσταγή λογική των παραδοσιακών κοινωνιών, των θρησκειών, των κρατών, των τάξεων και των μεγάλων ιδεολογιών αλλά και της απολυταρχικής αγοράς.
Οι Ενεργοί Πολίτες της Αίγινας ασχολούνται συστηματικά και εθελοντικά τα τελευταία χρόνια με την σήμανση των παλιών μονοπατιών που μας οδηγούν να ανακαλύψουμε τις κρυμμένες ομορφιές της υπέροχης Αίγινας. Σας καλώ να ακολουθήσετε τα Φωτεινά Μονοπάτια της σκέψης του ΔΠ μέσα από την παρούσα έκδοση.
Αλέξης Κράους
