Η μαθητική παρέλαση στη Θεσσαλονίκη σήμερα για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου στάθηκε αφορμή για έντονη κριτική από θεσμικά μάλιστα πρόσωπα.
Η μαθητική παρέλαση στη Θεσσαλονίκη σήμερα για την επέτειο της 28ης Οκτωβρίου στάθηκε αφορμή για έντονη κριτική από θεσμικά μάλιστα πρόσωπα. Ο περιφερειάρχης κ. Τζιτζικώστας, η αντιπεριφερειάρχης κ. Πατουλίδου, αλλά και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης κ. Μπουτάρης, δήλωσαν την αντίθεσή τους για την “αποστειρωμένη εξέδρα” των επισήμων αμέσως μόλις κατέβηκαν κι οι ίδιοι από αυτήν. Κι είναι γεγονός ότι για πολλούς δεν αποτέλεσαν την καλύτερη εικόνα τα ατελείωτα κάγκελα που είχαν τοποθετηθεί στο μήκος της Εγνατίας, ούτε η παρουσία της ισχυρής αστυνομικής δύναμης που μεριμνούσε για την ασφάλεια της περί ου ο λόγος εξέδρας.
Και γενικά, υπάρχει ένας έμπρακτος αντίλογος τα τελευταία χρόνια στον θεσμό των παρελάσεων όπως τον έχουμε γνωρίσει και τον ξέρουμε οι πιο παλιοί. Από την άλλη, για γονιούς, οικείους, δασκάλους και μη, ειδικά στις μικρές κοινωνίες, είναι πάντα πηγή χαράς και περηφάνειας το καμαρωτό βάδισμα των νέων παιδιών σε ανάμνηση ηρωικών στιγμών της ελληνικής ιστορίας.
Άχρηστες, λοιπόν, νεκρό σώμα στη σημερινή πραγματικότητα, ή κομμάτι της διαδρομής μας ως λαός οι εθιμοτυπικές παρελάσεις; Ζητήσαμε τη γνώμη ενός “δάσκαλου”, του Δημήτρη Ποταμιάνου, καταξιωμένου πρώτα απ’ όλα στη συνείδηση των φοιτητών που συνάντησε στη θητεία του στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, αλλά και συγγραφέα, ανθρώπου ταξιδεμένου μέσα από τη διαδρομή του ως διευθυντής του ΕΟΤ σε πολλές χώρες του κόσμου, κι επίσης βαθιά σκεπτόμενου και “πολιτικοποιημένου”.
Τι εννούμε σήμερα παρέλαση; Στη Θεσσαλονίκη για παράδειγμα υπήρξαν πολλές αντιδράσεις για τα κάγκελα και την έντονη αστυνομική παρουσία, πριν μερικά χρόνια είχαμε την μούτζα ενός 17χρονου μαθητή στους επισήμους, κι ακολούθησαν κι άλλα ανάλογα περιστατικά. Κι αν δεν έχουν νόημα ως αληθινός φόρος τιμής σε μια ιστορική στιγμή της Ελλάδας γιατί διαιωνίζονται; Ως άρτος και θεάματα;
Δημήτρης Ποταμιάνος: H ασφαλέστερη ίσως ένδειξη για την αγάπη που έχω στην Βίκη, τη γυναίκα μου, είναι ότι ελάχιστα δυσανασχετώ όταν διασκεδάζει με τις επίσημες, κρατικές/ στρατιωτικές παρελάσεις. Εγώ τις αντιπαθώ όσο δεν παίρνει. Τις βρίσκω περιττές, άχρηστες, σπάταλες ιδίως- ας αναλογιστούμε λίγο τι θα κοστίσουν πάλι φέτος στη λεηλατημένη χώρα μας. Και πώς να το κάνουμε, όσο κι αν λέγεται πως προέχει η καλοπροαίρετη παρουσίαση της καλής “αμυντικής θωράκισης” της χώρας, τα πυροβόλα όπλα είναι πάντα στραμμένα εναντίον κάποιου νοητού- υπαρκτού ή και φαντασιωτικού- εχθρού, οι ερπύστριες των αρμάτων μάχης όλο και κάποιο “ξένο” έδαφος θα προσπαθήσουν να καταπατήσουν, οι βόμβες των αεροπλάνων όλο και κάποιους “αντιπάλους”- συμπεριλαμβανομένων και των αθώων αμάχων- θα θερίσουν. Εκείνο δε που με βγάζει κυριολεκτικά από τα ρούχα μου είναι η εξέδρα των επισήμων την οποία καλούνται υποχρεωτικά να χαιρετίσουν και να τιμήσουν αυτοί που παρελαύνουν. Εκτιμώ πως πρόκειται για αγωγή υποταγής και δουλοπρέπειας απέναντι στο συγκεντρωτικό κράτος.
Υπάρχει εδώ και ένα κοινό σημείο με τις μαθητικές παρελάσεις, οι οποίες όμως εφόσον έχουν έναν τοπικό και πανηγυριώτικο χαρακτήρα σαφώς και δεν με βρίσκουν τόσο αντίθετο. Γονείς, συγγενείς και φίλοι πάνε επί τέλους εδώ να χαρούν τα καμάρια τους. Και όχι βέβαια, ελπίζω, τους πολιτικούς και στρατιωτικούς ταγούς μας, που ένας θεός ξέρει πόσο μας στοίχισαν όταν με πάθος τους ψηφίζαμε για να διοικήσουν τις τύχες μας ή όταν ξιπαζόμαστε με τ’ αστραφτερά γαλόνια τους.
Λένε ότι η Ελλάδα είναι το μόνο κράτος στον κόσμο που δε γιορτάζει την απλευθέρωσή της αλλά τη εμπλοκή της στον πόλεμο μέσω του ΟΧΙ του Μεταξά. Ποια είναι η γνώμη σας;
Δημήτρης Ποταμιάνος: Δεν θα συμφωνούσα πως το Όχι του ’40 σηματοδοτεί την εμπλοκή μας στην αιμοσταγή διεθνή σύρραξη. Απελευθερωτικό είναι εν τέλει και το δικό του το μήνυμα- έτσι πιστεύω το ένιωσαν και οι συμπατριώτες μας τότε- καθώς δήλωνε την επιλογή ν’ αντισταθούμε στον φασισμό.
Τι ισχύει, όσο ξέρετε, σε άλλες χώρες για τις εθνικές τους εορτές;
Δημήτρης Ποταμιάνος: Γιορτές και παρελάσεις γίνονται, φυσικά, σ’ όλον τον κόσμο. Η πιο επιδεικτική και προκλητική που ξέρω είναι η στρατιωτική παρέλαση της 14ης Ιουλίου στα Ηλύσια Πεδία του Παρισιού (ημέρα κατάληψης της Βαστίλλης). Σκληρό καρύδι η πατριδολατρεία, δεν σπάει εύκολα. Πατριώτης είμαι, περήφανος αισθάνομαι και εγώ, φτάνει το συναίσθ
ημα αυτό να μην επιβεβαιώνει το ότι οι άνθρωποι συγκεντρώνονται σε ομάδες προκειμένου να επιτεθούν αποτελεσματικότερα σε άλλες ομάδες. Γι’ αυτό επιμένω στον πανηγυριώτικο χαρακτήρα που μπορεί και πρέπει να έχει μια παρέλαση. Κάπως έτσι ένιωθα με το Λονδρέζικο Trooping the Colours, με το οποίο γιορτάζονται τα γενέθλια της -δημοφιλούς ακόμα, πώς να το κάνουμε- Βασίλισσας της Αγγλίας. Σίγουρα ακόμα περισσότερο χαιρόμουν τις ethnic γιορτες και παρελάσεις στους δρόμους της Νέας Υόρκης. Εντυπωσιακή παρέλαση, τέλος, γίνεται και την 4η Αυγούστου- ημέρα της διακήρυξης της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας- στην ομοσπονδιακή πρωτεύουσα, την Ουάσιγκτον. Την παράσταση πάντως εκεί νομίζω πως την κλέβουν οι αποκεντρωμένες τοπικές γιορτές.
Βικτώρια Τράπαλη
