της Λήδας Πιμπλή
από: tospirto.net
Μια πρωτοφανής έκθεση με έργα μεγάλων διαστάσεων του Καταλανού ζωγράφου «τρέχει» ως τον Γενάρη στο μουσείο Kunsthaus της Ζυρίχης.
Λίγοι ζωγράφοι πέτυχαν αυτά που πέτυχε ο Μιρό τον 20ο αιώνα: Να αλλάξει μονοκοντυλιά την ιστορία της τέχνης, εισάγοντας μια εντελώς δική του γλώσσα. Μια γλώσσα αρχετυπική που μιλάει απευθείας στις αισθήσεις χωρίς υπεραπλουστεύσεις, ανατρέχοντας στην προϊστορία της ανθρώπινης εμπειρίας, στην εντοπιότητα και στον οικουμενισμό.
Ο Μιρό, στις επτά περίπου δεκαετίες που διήρκεσε η σταδιοδρομία του, φιλοτέχνησε έναν απίστευτο αριθμό έργων. Έργα μικρών διαστάσεων, έργα μνημειακά, έργα σε τοίχους, σε πλατείες, σε ύφασμα, σε χαρτί, από πηλό, ξύλο και πέτρες. Η γκάμα των υλικών που χρησιμοποίησε ήταν πρωτοφανής και περιελάμβανε φυτικές ίνες, πεπιεσμένο χαρτί, πίσσα, χαλίκια και άμμο.
Οι πειραματισμοί του Μιρό με τις επιφάνειες και τα υλικά δεν ήταν μια στείρα αναζήτηση σε επίπεδο στιλ. Η δεκαετία του ’20 ήταν κρίσιμη για την εξέλιξη της τέχνης παγκοσμίως. Και η περίφημη δήλωση του καλλιτέχνη «Θέλω να δολοφονήσω την ζωγραφική» (1927), ήταν μια αντίδραση στην αντίληψη της ζωγραφικής ως διακοσμητικής τέχνης τις δεκαετίες που είχαν προηγηθεί.
Σε αυτό το πνεύμα, επιχείρησε να βγάλει την τέχνη από το κάδρο της –και τις δύο διαστάσεις της-, να την κάνει δημόσιο κτήμα μέσα από έργα μνημειακών διαστάσεων και βιβλία, φυλλάδια και μπροσούρες, ταπισερί και κεραμικά. Βασική παράμετρος της προβληματικής του ήταν η «υλικότητα» -το έργο τέχνης δεν είναι πλέον ένας αντικατοπτρισμός του ιδεατού αλλά ένα αυθύπαρκτο αντικείμενο με τις δικές του ποιότητες.
Τα έργα μεγάλων διαστάσεων του εφευρετικού Καταλανού είναι πολλά και καλύπτουν σχεδόν όλες τις δεκαετίες δημιουργικής δράσης του. Τα συνδέουν μεταξύ τους, εκτός από το στίγμα της μεγαλοφυΐας, η εμμονική ενασχόληση του καλλιτέχνη με την προετοιμασία της επιφάνειας πάνω στην οποία θα «εξέθετε» τις ιδέες του. Σημασία για εκείνον δεν είχε απλά η ζωγραφική σύνθεση αλλά και ο όγκος και η υφή του έργου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι ανακάτευε στις λαδομπογιές χαλίκια, άμμο και πίσσα για να πετύχει ένα αποτέλεσμα το οποίο να θυμίζει τις ακατέργαστες επιφάνειες των τοίχων, λαξευμένες από το χρόνο και τα στοιχεία της φύσης.
Τα 70 και πλέον έργα μεγάλων διαστάσεων του ζωγράφου που εκτίθενται από τις 2 Οκτωβρίου στο Kunsthaus της Ζυρίχης ανήκουν στον «αφρό» της παραγωγής του Μιρό και προέρχονται από μουσεία και ιδιωτικές συλλογές σε όλο τον κόσμο. Η μεταφορά τους είναι ένας άθλος γι’ αυτό σπάνια οι επισκέπτες των μουσείων τα βλέπουν συγκεντρωμένα σε τέτοια κλίμακα.
Την έκθεση «Juan Miró – Wall, Frieze, Murals» ανοίγει «Η Φάρμα», έργο της διετίας 1921-22 που ανήκει στη συλλογή Έρνεστ Χέμινγουεϊ (Νέα Υόρκη). Πρόκειται για έργο που ο καλλιτέχνης φιλοτέχνησε μετά από το πρώτο ταξίδι μαθητείας του στο Παρίσι και τη γνωριμία του με τους σουρεαλιστές. Στη σύνθεση και στα χρώματά του, το απόσταγμα του καταλανικού καλοκαιριού, διαφαίνεται η μελλοντική εξέλιξη του καλλιτέχνη.
Η «Φάρμα» έχει τοποθετηθεί από τους επιμελητές της έκθεσης δίπλα σε ένα ακόμα από τα πιο γνωστά έργα του Μιρό, το τρίπτυχο «Η ελπίδα ενός καταδικασμένου σε θάνατο», έργο του 1974, που συμπυκνώνει όλη τη φρίκη του καθεστώτος του Φράνκο. Αν και 81 ετών, ο Μιρό επιδεικνύει και σε αυτό το έργο μοναδική διαύγεια πνεύματος και καλλιτεχνική ρώμη.
«Juan Miró – Wall, Frieze, Murals», Kunsthaus, Ζυρίχη, από 2 Οκτωβρίου 2015 έως 16 Ιανουαρίου 2016.
