Ο Τζιοβάνι Μποκκάτσιο (Giovanni Boccaccio), γνωστός με το εξελληνισμένο Βοκάκιος (16 Ιουνίου 1313– 21 Δεκεμβρίου 1375), ήταν Ιταλός ποιητής και συγγραφέας, ο μεγαλύτερος από τους μαθητές του φημισμένου Πετράρχη.
Ο μέγας ανατόμος των ανθρώπινων παθών, περιλαμβάνεται στο πάνθεο των αναγεννησιακών ποιητών και συγγραφέων, από κοινού με τον Δάντη και τον Πετράρχη.
Μεγάλος ανθρωπιστής και πένα από τις λίγες, έβαλε σκοπό να υμνήσει τον έρωτα και τη χαρά της ζωής σε μια εποχή που ο άνθρωπος ενθαρρυνόταν ανοιχτά να εγκαταλείψει τις επίπλαστες επίγειες απολαύσεις.
Ανατρεπτικός καθώς ήταν, απέρριψε ανοιχτά την κατεστημένη σκέψη αλλά και το σύνολο της παραδοσιακής γραφής, μιλώντας τολμηρά για τα ανθρώπινα πάθη. Μέσα από το περιβόητο «Δεκαήμερό» του, αφηγήθηκε εκατό παραβολές για το θείο δώρο της ζωής σε μια εποχή που θέριζε μάλιστα η πανώλη και ο θάνατος.
Δέκα ημέρες, δέκα πρόσωπα, εκατό ιστορίες: ένα πλήθος περιστατικών και μια ατελείωτη σειρά μορφών από όλες τις κοινωνικές τάξεις παρελαύνουν από τις σελίδες του «Δεκαήμερου», με τις τολμηρές και σατιρικές ιστορίες που διηγούνται οι δέκα αφηγητές να φιλοτεχνούν μια σαγηνευτική ωδή στη ζωή. Η μοναδική αυτή άσκηση ύφους του Βοκάκιου έμελλε να γίνει σημείο αναφοράς για την παγκόσμια λογοτεχνία, με τη μετουσίωση του θανάτου σε ζωή να παραμένει φάρος λογοτεχνικής μετωνυμίας.
Μέσα στον όλεθρο που άφησε πίσω της στη Φλωρεντία η επιδημία πανώλης του 1348, ο Βοκάκιος καταβυθίστηκε στην τέχνη για να μας χαρίσει μια ευχάριστη και πολυσύνθετη αφήγηση, η οποία θα τον ενθρόνιζε ως έναν από τους σημαντικότερους λογοτέχνες όλων των εποχών.
Ο Βοκάκιος γεννήθηκε πιθανότατα στη Φλωρεντία και ήταν νόθος γιος του Boccaccio di Chellino, πλούσιου έμπορου, και μιας άγνωστης κοπέλας ταπεινής καταγωγής.
Το 1321 θα βρεθεί να μαθαίνει λατινικά, αν και ο πατέρας θα έχει τον τελικό λόγο παίρνοντάς τον μαζί του στη Νάπολη το 1327 για να μαθητεύσει στην οικονομία και τους νόμους της αγοράς. Έπειτα από έξι χρόνια άγονης προπαρασκευής στο υποκατάστημα της τράπεζας, μια περίοδο που μίσησε όσο τίποτα ο Βοκάκιος, ήταν πια ώρα να ακολουθήσει την καρδιά του. Παράλληλα με τη δουλειά του ως τραπεζικός υπάλληλος, μαθήτευε δίπλα σε αστρονόμους, δικηγόρους και λογοτέχνες, οι οποίοι θα τον φέρουν σε επαφή με τα γραπτά της κλασικής ελληνικής αρχαιότητας, της λατινικής γραμματείας αλλά και της γαλλικής μεσαιωνικής πεζογραφίας.
Μέσα στο καλλιεργημένο αυτό περιβάλλον αποφασίζει να στραφεί αποκλειστικά στη γραφή βρίσκοντας ταυτοχρόνως τη μούσα του: το Μεγάλο Σάββατο του 1336 γνωρίζει στον καθεδρικό της Νάπολης μια όμορφη νεαρή αριστοκράτισσα που αποκαλεί στα έργα του Φιαμμέτα (πιθανότατα την κόρη του βασιλιά της πόλης), η οποία για ένα διάστημα ανταποκρίθηκε στον έρωτά του και μετατράπηκε έτσι στην απόλυτη έμπνευση για όλα του τα πρώιμα ιταλικά έργα.
Τα πρώτα ποιήματα του Βοκάκιου απαθανάτιζαν τον έρωτά του για τη Φιαμμέτα και περιέγραφαν τα τεκταινόμενα στη ναπολιτάνικη βασιλική αυλή μέσα από αλληγορίες και φανταστικά περιστατικά. Ξεκινώντας από το 1334, άρχισε να δημοσιεύει τις πρώτες του ερωτικές συνθέσεις, μεταξύ των οποίων και δύο ιστορίες που θα επανεμφανίζονταν αργότερα στο «Δεκαήμερο».
Στα ποιήματα της εποχής κατάφερε να αγορεύσει ακόμα και λαϊκά ιταλικά ρητά σε μορφή τέχνης, εκφράζοντας συναισθήματα με μια πρωτοφανή για την εποχή τολμηρότητα. Ο «Φιλόστρατος» μάλιστα ενέπνευσε αργότερα μέχρι και τον Σέξπιρ, την ίδια στιγμή που τα πρώτα του αυτά ποιήματα βρήκαν μεγάλη απήχηση στη ναπολιτάνικη αριστοκρατία. Ξεχωρίζουν το μικρό ποίημα «Το κυνήγι της Άρτεμης», ο «Φιλόκαλος», ο «Φιλόστρατος» φυσικά, το ειδυλλιακό παραμύθι «Νυμφαίος του Αμέτο», το αλληγορικό ποίημα «Ερωτικό όραμα», το ερωτικό διήγημα με μορφή ερωτικού έπους «Φιαμμέτα» και το μυθολογικό ειδύλλιο «Νυμφαίος του Φιέζολε»
Το μεγάλο αριστούργημα του Βοκάκιου «Δεκαήμερο» γράφτηκε στα σκοτεινά χρόνια της πανώλης και πρόκειται για ένα πολυσύνθετο έργο που συνεχίζουν να αναλύουν οι φιλόλογοι σε όλους αυτούς τους αιώνες. Ο Βοκάκιος διηγείται μέσα σε 850 σελίδες πώς εφτά νέες γυναίκες και τρεις νεαροί άντρες εγκαταλείπουν την πόλη και καταφεύγουν σε μια μακρινή εξοχική κατοικία περιμένοντας να κοπάσει η συμφορά. Η παρέα αποφασίζει για να σκοτώσει την ώρα της να αφηγηθεί διάφορες ιστορίες κατά τη διάρκεια του δεκαημέρου που κρατάει η εκδρομή. Οι πηγές του έργου πολλές και διάφορες, από αρχαίες και ανατολικές παραδόσεις, Ιταλούς προδρόμους και εκκλησιαστικούς θρύλους μέχρι και χρονικά πόλεων και ηγεμόνων, λαϊκά ρητά, ανέκδοτα και ελάχιστα εφευρήματα του συγγραφέα.
Το φθινόπωρο του 1350, ο Βοκάκιος υποδέχεται ως καλεσμένο του στη Φλωρεντία τον εθνικό ποιητή της Ιταλίας, Πετράρχη (Φραντσέσκο Πετράρκα), τον λογοτεχνικό του «δάσκαλο», όπως τον αποκαλούσε ο νεότερός του Βοκάκιος. Αυτή θα ήταν η αρχή μιας παντοτινής φιλίας, η οποία έφτασε ως εμάς μέσα από την ελάχιστη μεν, δηλωτική δε επιστολογραφία τους.
Ο Πετράρχης μύησε τον Βοκάκιο στον αναγεννησιακό ουμανισμό και περαιτέρω στη λατινική και αρχαιοελληνική λογοτεχνία, κάτι που εκφράζεται στις λατινικές πραγματείες του καιρού: «Περί της γενεαλογίας των θεών» (η πρώτη ταυτόχρονα μυθολογική εγκυκλοπαίδεια), «Βουκολικό άσμα», «Περί των ενδόξων ανδρών», «Περί ορέων και δασών» και το magnum opus του στη δοκιμιακή του φαρέτρα, το «Περί διασήμων γυναικών».
Μεταξύ 1350-1354 τιμήθηκε από το βασίλειο της Φλωρεντίας με κρατικά αξιώματα και στάλθηκε σε πλήθος διπλωματικών αποστολών ως προβεβλημένο μέλος της τοπικής κοινωνίας. Από το 1355-1360 συνέχισε να συντάσσει τις λατινικές του πραγματείες, σε πλήθος τόμων η καθεμιά, που περιλαμβάνουν από πλήρη κατάλογο των γεωγραφικών προσωνυμίων που συναντάμε στους κλασικούς συγγραφείς μέχρι και βιογραφίες 104 γνωστών γυναικών (από τη βιβλική Εύα μέχρι και πριγκίπισσες της εποχής του).
Κάτω από τις δικές του υποδείξεις μεταφράστηκαν στα ιταλικά τα ομηρικά έπη και έβαλε τους μαθητές του να αρχίσουν να διδάσκουν ελληνικά στη Φλωρεντία και την Τοσκάνη, με την οικία του να έχει μετατραπεί σε αιχμή του δόρατος του αναγεννησιακού ανθρωπισμού.
Πέθανε σε χωριουδάκι στα περίχωρα της Φλωρεντίας, μετά από μακροχρόνια ασθένεια, ένα χρόνο μετά τον θάνατο του καλού του φίλου Πετράρχη, το 1375.
Με πληροφορίες από: Βικιπαίδεια, newsbeast.gr
