Στο κατάμεστο από κόσμο Λαογραφικό Μουσείο Αίγινας, παρουσιάστηκαν το ιστορικό και οι τελευταίες εξελίξεις των αρχαιολογικών ερευνών στον χώρο του αρχαίου προϊστορικού λιμενικού συστήματος της Αίγινας, με εντυπωσιακό τρόπο από τις υπεύθυνες αρχαιολόγους δύτες του τμήματος Εναλίων Αρχαιοτήτων της Ελλάδας και του Ινστιτούτου Εναλίων Ερευνών της Μασσαλίας.
Η γνωστή μας πλέον κυρία Δέσποινα Κουτσούμπα του τμήματος εναλίων αρχαιοτήτων υπενθύμισε τις απαρχές του διεθνούς διεπιστημονικού προγράμματος αρχαιολογικών υποθαλάσσιων ερευνών, το οποίο είναι ήδη πρότυπο από την δομή του που συνδυάζει ειδικότητες αρχαιολόγων δυτών, ερευνητών άλλων ειδικοτήτων και συντηρητών Ελλήνων, Γάλλων Ιταλών, Γερμανών, αλλά και νέων επιστημονικών περιοχών, όπως η Ωκεανογραφία. Μάλιστα, αναφέρουμε ότι καινοτομία του προγράμματος έγκειται επίσης στο ότι οι εργασίες αποτελούν ήδη αντικείμενο εκπαίδευσης αρχαιολόγων στους σχετικούς τομείς, όπως το θέλει η Ουνέσκο.
Επίσης, αναφέρθηκε ανοιχτή πρόσκληση προς το κοινό να επισκεφθεί την ανασκαφή και να ενημερωθεί χωρίς να περιμένουμε το τέλος των μελετών όπως είθισται. Θυμίζουμε ότι η Δ. Κουτσούμπα πριν μερικά χρόνια, είχε λάβει μέρος στην ειδική σχετική εκδήλωση αφιερωμένη στον Κρυπτό Λιμένα της Αίγινας, μαζί με την διευθύντρια του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου, εκδήλωση που είχε διοργανώσει ο Σύλλογος Ενεργών Πολιτών της Αίγινας στην Αύρα, με συμμετοχή 400 ατόμων. Το Aegina Light έχει καταγράψει όλες τις εργασίες που ανέπτυξαν οι αρχαιολόγοι δύτες από τότε, τονίζοντας την κεφαλαιώδη σημασία τους για την ανάδειξη της αρχαίας ενάλιας ελληνικής κληρονομιάς που αποτελεί το μέλλον της αρχαιολογίας της χώρας. Οδήγησε δε, σε νέες αντιλήψεις για μία κοινωνική ανάπτυξη βασισμένη στην σύγχρονη καινοτόμα διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Αυτή την φορά έγινε εκτεταμένη αναφορά στην μακραίωνη και πρώιμη οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της Αίγινας, που ξεκινά γύρω στο 3.000 π.Χ., σύμφωνα με τα ευρήματα του αρχαιολογικού χώρου της Κολώνας. Εκεί στο μικρό μουσείο, όπως τόνισε η ομιλήτρια βρίσκουμε και τις μοναδικές αναπαραστάσεις σε αγγείο αιγινήτικου σκάφους της προϊστορικής περιόδου, η οποία ήδη έχει καταστήσει το νησί κυρίαρχο στην θάλασσα 2000 χρόνια πριν την Αθήνα. Τότε που βασίλευε ο Αιακός και το όνομα της Αίγινας ήταν Οινόη. Τελικά η Αθήνα ανταγωνίστηκε και κατέκτησε την Αίγινα μόνο μετά την μάχη της Σαλαμίνας, χάριν στην αντίληψη του Θεμιστοκλή για τα Μακρά τείχη που ένωσαν την Αθήνα με τον Πειραιά. Τα κατοπινά ιστορικά επεισόδια της Αίγινας προσθέτουν φάσεις ανάπτυξης αλλά και περιορισμού μέσα από την μεταφορά της πρωτεύουσας από το Λιμάνι στην Παλιαχώρα, 9ο-10 αι. μ.Χ. και τις εναλλαγές Βυζαντινών, Οθωμανών, Ενετών.
Το νησί μας είναι έτσι φορτωμένο με τα κατάλοιπα τόσων πρώιμων και σημαντικών ανθρώπινων δραστηριοτήτων πιστεύουμε ότι είναι φανερή η ανάγκη της επιλογής μελλοντικών σχεδιασμών ανάδειξης των αρχαιολογικών πολύτιμων ευρημάτων σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της τοπικής ανάπτυξης προς όφελος των σημερινών κατοίκων της Αίγινας. Η κυρία Καλλιόπη Μπάικα αρχαιολόγος δύτης του Ινστιτούτου της Μασσαλίας, ανέπτυξε την εντυπωσιακή μελέτη των λιθοσωρών και των αμυντικών εγκαταστάσεων του Κρυπτού Λιμένα, που είναι μοναδικές στον ελληνικό χώρο. Αναφέρθηκε στην ρύση ιστορικού της αρχαιότητας Στράβωνα, που είχε καταγράψει ότι είναι δημιουργήματα του Αιακού, γεγονός που μας δίνει το μέτρο της τεράστιας προσπάθειας που χρειάστηκε για να πραγματοποιηθούν την προϊστορική εποχή.
Η κυρία Παρασκευή Καλαμαρά πρώην προϊσταμένη του τμήματος εναλίων αρχαιοτήτων και σήμερα διευθύντρια του Βυζαντινού Μουσείου Αθηνών, παρουσίασε τις ανασκαφές που διεξήγαγε η ίδια, τα δύο προηγούμενα χρόνια στο παράλιο χώρο του κόλπου δυτικά της Κολώνας όπου τα ευρήματα αφορούν τη πρωτοχριστιανική περίοδο και μάλιστα εγκαταστάσεις βιοτεχνικές λεύκανσης υφασμάτων.
Η πρωτόγνωρη εμφάνιση των ωκεανογράφων ενθουσίασε το κοινό με την διεύρυνση των γνώσεων που φέρνει η νέα αυτή ειδικότητα. ‘Έτσι μάθαμε πως το 1 πέμπτο των ακτών της Ευρώπης έχει βυθιστεί τα τελευταία 20.000 χρόνια, περίοδος της τήξης των παγετώνων και ανόδου των ωκεανών της Μεσογείου και της Μαύρης θάλασσας. Εδώ στην Αίγινα και σε όλη την Ελλάδα η άνοδος αυτή συνεχίζεται και ο ακριβής υπολογισμός της αλλαγής της ακτογραμμής είναι θεμελιώδους σημασίας για τις έρευνες δυτών και μη αρχαιολόγων στις παράκτιες περιοχές μας.
Όπως τόνισε η Δ. Κουτσούμπα, σκοπός του προγράμματος είναι επίσης η δημιουργία χώρου εύκολα επισκέψιμου από το κοινό κάθε ηλικίας χωρίς γνώσεις κατάδυσης. Οι βάσεις για τους νεώσοικους, είναι εύκολα διακριτές με τα σχόλια των αρχαιολόγων συνδέουν ένα σύνολο πληροφοριών από την κατασκευή των σκαφών μέχρι τα κοινωνικά δεδομένα. Φαίνεται ότι η Αίγινα διέθετε 50 πολεμικά σκάφη τον καιρό της Ναυμαχίας της Σαλαμίνας.
Τέλος ο Γιώργος Παπαθεοδώρου, μας ανέφερε την πιθανότητα πολύ σύντομα της επίσκεψης στον Κρυπτό Λιμένα της τριήρους Ολυμπιάς. η οποία αποτελεί έξοχο δείγμα ανακατασκευής αρχαίας Τριήρους, γεγονός που πρέπει να χαιρετηθεί από όλη την κοινωνία της θαλασσοπόρας Αίγινας των ναυτικών και των σφουγγαράδων. Ίσως έτσι θα ανοίξει ο δρόμος για την πραγματοποίηση παλαιότερης πρότασης κατασκευής τριήρους στην Αίγινα αξιοποιώντας το υπέροχο καρνάγιο της Αύρας και τις γνώσεις πειραματικής αρχαιολογίας που κατέχει ο ταλαντούχος καραβομαραγκός Νίκος Δαρουκάκης κάτοικος Αιγίνης.
Από την δημοτική αρχή την εκδήλωση παρακολούθησαν η αντιδήμαρχος κ. Μαίρη Κουκούλη και ο πρόεδρος του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Αίγινας κ. Στέλιος Θεριανός.
Για το Agina Light
Αλέξης Κράους
- ”AEGINA HARBOUR PROJECT 2019-2023”
-
Κρυπτός Λιμήν – Παρουσίαση των εξελίξεων του Aegina Harbour Project
